Τα νεφρά είναι ένα ζευγάρι οργάνων που διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της συνολικής υγείας του σώματος και αποτελούν ένα από τα ζωτικότερα όργανα του ανθρώπου.
Η λειτουργία τους είναι πολλή σημαντική για την επιβίωση μας, μιας και φιλτράρουν τα απόβλητα, τα υπερβολικά υγρά και τις τοξίνες από το αίμα, διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη ρύθμιση της ισορροπίας των ηλεκτρολυτών του σώματος, είναι υπεύθυνα για την απομάκρυνση των άχρηστων ουσιών και παράγουν αρκετές ορμόνες που είναι σημαντικές για τη διατήρηση της συνολικής υγείας.
Τι είναι η Διαβητική Νεφροπάθεια;
Διαβητική Νεφροπάθεια ονομάζεται η νεφρική βλάβη που προκαλείται από διαβήτη. Πρόκειται για μια προοδευτική νεφρική νόσος που εμφανίζεται σε άτομα με διαβήτη τύπου 1 ή τύπου 2 και προξενεί σοβαρές επιπλοκές. Αυτή η κατάσταση επηρεάζει την ικανότητα των νεφρών να κάνουν τη συνήθη λειτουργία τους. Με την πάροδο του χρόνου, η διαβητική νεφροπάθεια μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια, η οποία απαιτεί αιμοκάθαρση ή μεταμόσχευση νεφρού.
Σχεδόν ένα στα πέντε άτομα με κάποιου τύπου διαβήτη θα χρειαστεί θεραπεία για τη διαβητική νεφροπάθεια. Παρά το ανησυχητικό στατιστικό, υπάρχουν τρόποι για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος εμφάνισης της επιπλοκής, με τη διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής και την επαρκής διαχείριση του διαβήτη και της υψηλής αρτηριακής πίεσης. Επίσης, εάν εντοπιστεί αρκετά νωρίς, η διαβητική νεφροπάθεια μπορεί να επιβραδυνθεί με τη κατάλληλη θεραπεία.
Πώς ο διαβήτης προκαλεί τη διαβητική νεφροπάθεια;
Η υψηλή γλυκόζη στο αίμα, που ονομάζεται επίσης σάκχαρο στο αίμα, μπορεί να βλάψει τα αιμοφόρα αγγεία στα νεφρά σας. Όταν τα αιμοφόρα αγγεία είναι κατεστραμμένα, δεν λειτουργούν το ίδιο καλά. Πολλοί άνθρωποι με διαβήτη αναπτύσσουν επίσης υψηλή αρτηριακή πίεση.
Η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να προκαλέσει διαρροή στα νεφρά και να μην λειτουργούν εξίσου καλά. Όταν συμβεί αυτό, μη φυσιολογικές ποσότητες πρωτεΐνης φεύγουν από το αίμα μέσω των ούρων. Αυτό είναι συχνά ένα πρώιμο σημάδι νεφρικής νόσου.
Παθοφυσιολογία της Διαβητικής Νεφροπάθειας:
Η διαβητική νεφροπάθεια περιλαμβάνει μια πολύπλοκη αλληλεπίδραση μεταβολικών, αιμοδυναμικών και δομικών αλλαγών στο νεφρό. Η υπεργλυκαιμία, η υπέρταση και η δυσλιπιδαιμία είναι οι κύριοι μεταβολικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη και εξέλιξη της νόσου.
Η υπεργλυκαιμία προκαλεί την ενεργοποίηση διαφόρων μεταβολικών οδών, όπως της πολυόλης, των τελικών προϊόντων προχωρημένης γλυκοζυλίωσης (AGEs) και της πρωτεϊνικής κινάσης C (PKC). Αυτές οι οδοί οδηγούν στη συσσώρευση ενδοκυτταρικών και εξωκυτταρικών ουσιών που προκαλούν οξειδωτικό στρες, φλεγμονή και ίνωση στο νεφρό.
Η υπέρταση είναι ένας άλλος σημαντικός παράγοντας κινδύνου για τη διαβητική νεφροπάθεια. Η υψηλή αρτηριακή πίεση αυξάνει την ενδοσπειραματική πίεση, η οποία βλάπτει τον φραγμό της σπειραματικής διήθησης και προάγει την πρωτεϊνουρία. Επιπλέον, η υπέρταση προάγει το σχηματισμό ίνωσης στο νεφρικό διάμεσο, οδηγώντας σε χρόνια νεφρική βλάβη.
Η δυσλιπιδαιμία είναι επίσης ένας παράγοντας που συμβάλλει στην ανάπτυξη της διαβητικής νεφροπάθειας. Τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων οδηγούν στη συσσώρευση λιπιδικών εναποθέσεων στα νεφρικά σωληνάρια, μειώνοντας τη λειτουργία τους και προάγοντας τη φλεγμονή και την ίνωση.
Κλινικά Συμπτώματα:
Η διαβητική νεφροπάθεια συνήθως αναπτύσσεται σταδιακά για πολλά χρόνια και στα αρχικά της στάδια δεν εκδηλώσει κανένα εμφανές σημάδι ή σύμπτωμα που να υποδεικνύει τη νόσο. Σε μεταγενέστερα στάδια, τα σημεία και τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
• Πρωτεϊνουρία: Το χαρακτηριστικό της διαβητικής νεφροπάθειας είναι η παρουσία πρωτεΐνης στα ούρα. Αυτό είναι ένα πρώιμο σημάδι νεφρικής βλάβης και συχνά ανιχνεύεται σε εξετάσεις ρουτίνας ούρων.
• Υπέρταση: Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι ένα κοινό εύρημα σε ασθενείς με διαβητική νεφροπάθεια και συμβάλλει στην εξέλιξη της νεφρικής βλάβης.
• Οίδημα: Το πρήξιμο των ποδιών, των αστραγάλων, των χεριών ή των ματιών είναι ένα κοινό σύμπτωμα της διαβητικής νεφροπάθειας λόγω της κατακράτησης υγρών στο σώμα.
• Κόπωση: Οι ασθενείς με προχωρημένη διαβητική νεφροπάθεια μπορεί να εμφανίσουν κόπωση λόγω αναιμίας και μεταβολικών διαταραχών.
• Μειωμένη παραγωγή ούρων: Καθώς η νεφρική λειτουργία μειώνεται, οι ασθενείς μπορεί να παράγουν λιγότερα ούρα από το συνηθισμένο.
• Ουραιμία: Η ουραιμία είναι μια κατάσταση που εμφανίζεται όταν τα νεφρά δεν είναι πλέον σε θέση να φιλτράρουν τα απόβλητα από το αίμα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ναυτία, εμετό, κνησμό και ψυχική σύγχυση.
Άλλα συμπτώματα:
• Αίμα στα ούρα
• Αυξημένη ανάγκη για ούρηση
• Μειωμένη ανάγκη για ινσουλίνη ή φάρμακο για τον διαβήτη
• Σύγχυση ή δυσκολία συγκέντρωσης
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Απώλεια όρεξης
• Επίμονη φαγούρα
Το ανθρώπινο σώμα εκδηλώνει όλα αυτά τα συμπτώματα επειδή τα νεφρά αγωνίζονται να καθαρίσουν τα επιπλέον υγρά και απόβλητα. Εξαιτίας των μη ορατών συμπτωμάτων στα αρχικά στάδια, είναι σημαντικό να γίνονται τακτικά εξετάσεις για διαβητική νεφροπάθεια μιας και ο έγκαιρος εντοπισμός είναι απόλυτα σημαντικός.
Αιτίες της Διαβητικής Νεφροπάθειας:
• Διαβήτης
• Αυξημένα επίπεδα λευκωματουρίας
• Ηλικία
• Αυξημένη αρτηριακή πίεση
• Αυξημένα έτη ζακχαρώδη διαβήτη
• Γενετικοί παράγοντες (οικογένειες με ιστορικό νεφροπάθειας,αρτηριακής πίεσης , ACE )
• Κάπνισμα
• Δεν ακολουθείται το διατροφικό πρόγραμμα για τον διαβήτη
• Κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι
• Μηδαμινή άσκηση
• Περιττό βάρος
• Aποφυγή νεφροτοξικών παραγόντων
Διάγνωση:
Η διάγνωση της διαβητικής νεφροπάθειας περιλαμβάνει έναν συνδυασμό κλινικής αξιολόγησης, εργαστηριακών εξετάσεων και απεικονιστικών μελετών. Ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό και η φυσική εξέταση είναι απαραίτητα για τον εντοπισμό παραγόντων κινδύνου για νεφρική νόσο και για την ανίχνευση τυχόν σημείων νεφρικής βλάβης.
Εργαστηριακές εξετάσεις
Η κρεατινίνη ορού, το άζωτο ουρίας αίματος (BUN) και η αναλογία λευκωματίνης προς κρεατινίνη ούρων (UACR) χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της νεφρικής λειτουργίας και της σοβαρότητας της πρωτεϊνουρίας. Απεικονιστικές μελέτες όπως υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση του μεγέθους και της δομής των νεφρών και για την ανίχνευση τυχόν ανωμαλιών, όπως κύστεις ή όγκους.
Θεραπεία και Πρόγνωση:
Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη. Για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος εμφάνισης διαβητικής νεφροπάθειας:
• Τακτικά ραντεβού για τον διαβήτη: Τα ετήσια – ή συχνότερα ραντεβού συνιστούνται για τη παρακολούθηση και τη σωστή διαχείριση του διαβήτη, ούτως ώστε να είναι ελεγχόμενη η διαβητική νεφροπάθεια, δηλαδή ο στόχος είναι η γλυκοζιωμένη αιμοσφαρίνη να είναι <7% • Θεραπεία διαβήτη: Με την αποτελεσματική θεραπεία του διαβήτη, μπορεί να αποτραπεί ή να επιβραδυνθεί η διαβητική νεφροπάθεια. • Έλεγχος υψηλής αρτηριακής πίεσης: Εάν ο ασθενής υποφέρει από υψηλή αρτηριακή πίεση ή άλλες καταστάσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο νεφρικής νόσου, πρέπει να συμβουλευτεί το γιατρό του ( η πίεση του ασθενούς πρέπει να είναι <130/80 mm Hg )άμεσα • Χορήγηση αντιπερτασικών φαρμάκων Που μειώνουν τη λευκωματουρία όπως η αναστολείς του μετατρεπτικού ενζήμου ,ή οι αναστολείς υποδοχέα αγγειοθεσίνης II • Μείωση των λιπιδίων με τη χορήγηση στατινών με στόχο η LDL <100 • Μειωμένη πρόσληψη ζωικής πρωτείνης με την διατροφή • Διατήρηση υγιούς βάρος: To υγιές βάρος αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη πρόληψη κατά της νόσου. • Καθημερινή Άσκηση: Η καθημερινή άσκηση θα συμβάλει στη γενικότερη βελτίωση της υγείας σας σε πολλούς τομείς, όπως και με τη διαβητική νεφροπάθεια. • Ελάττωση του καπνίσματος: Το κάπνισμα βλάπτει τα νεφρά σας και επιδεινώσει την υπάρχουσα νεφρική βλάβη. Σε κάθε περίπτωση, σε όσους πάσχουν από κάποιου είδους διαβήτη, συνιστάται να συμβουλεύονται τακτικά τον γιατρό τους και να ελέγχουν συχνά τη λειτουργία των νεφρών τους καθώς επίσης να διατηρούν ένα υγιές τρόπο ζωής.