Στοιχεία για την δίαιτα σε νεφρική ανεπάρκεια (πρώιμο -προχωρημένο στάδιο)

• 6 γραμ. λευκώματος υψηλής βιολογικής αξίας (ΥΒΑ) περιέχονται σε:
• 25 γραμμάρια μαγειρεμένου κρέατος 
• 30 γραμμάρια μαγειρεμένου ψαριού
• 180 ml γάλακτος (1 φλιτζάνι)
• 1 αυγό
• 25 γραμμάρια τυρί
• 1 μεγάλο λουκάνικο

Άρα τα 40 γραμμάρια που αναφέρουμε πιο πάνω είναι:

160 γραμμάρια μαγειρεμένου κρέατος 
180 γραμμάρια μαγειρεμένου ψαριού 

1 Λίτρο Γάλα 

• 2 γραμ λευκώματος χαμηλής βιολογικής αξίας (ΧΒΑ) περιέχονται σε :
• 30 γραμμάρια ψωμιού (1 φέτα)
• 4 απλά μπισκότα
• 30 γραμμάρια πάστας
• 100 γραμμάρια πατάτας (2 πατάτες μεγέθους αυγού)
• 100 γραμμάρια βρασμένο ρύζι (3 κουταλιές σούπας)
• 50 γραμμάρια βρασμένα ζυμαρικά

Όταν στον οργανισμό μπαίνουν μεγάλες ποσότητες νατρίου (αλατιού), ο άρρωστος διψάει έντονα και αναγκάζεται να πίνει νερό, το οποίο ο οργανισμός το κατακρατά και το προσθέτει στην κυκλοφορία και στη συνέχεια οι νεφροί του αν μπορούν απομακρύνουν με τα ούρα αυτό που περισσεύει.

Οι φυσιολογικοί νεφροί έχουν μεγάλη ικανότητα να προσαρμόζουν τη λειτουργία τους στο νάτριο που περιέχεται στον οργανισμό, όπως επίσης και στο νερό. Όταν όμως η νεφρική λειτουργία ελαττωθεί αρκετά, οι νεφροί είναι πλέον ανίκανοι να ρυθμίσουν καλά την ισορροπία του νατρίου και του νερού.

Σ’ αυτή την περίπτωση το νάτριο και το νερό εφόσον προσλαμβάνονται ελεύθερα, μαζεύονται στον οργανισμό με αποτέλεσμα το οίδημα (πρήξιμο), που σημαίνει αύξηση του σωματικού βάρους και της αρτηριακής πίεσης. Όταν συμβεί αυτό, η μείωση της ποσότητας νατρίου που τρωτε, πολλές φορές βοηθά στην ελάττωση του οιδήματος και της αρτηριακής πίεσης.

Η ποσότητα του νατρίου που μπορεί με ασφάλεια να καταναλώσει κάποιος με πάθηση των νεφρών εξαρτάται από το είδος της νεφροπάθειας που έχει, καθώς και από τη σοβαρότητα της νεφρικής του βλάβης. Άτομα των οποίων οι νεφροί έχουν σοβαρή βλάβη, θα πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα το νάτριο στη δίαιτά τους, σε σχέση με άτομα στα οποία οι νεφροί συνεχίζουν να δουλεύουν σχετικά καλά.

Στους περισσότερους πάντως αρρώστους με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια δίνεται συνήθως δίαιτα με 4-6 γραμμάρια αλάτι (δηλαδή φαγητό στο οποίο δεν βάζουμε καθόλου αλάτι όταν το μαγειρεύουμε), επειδή αυτοί χάνουν καθημερινά με τα ούρα παρόμοια ποσότητα αλατιού.

θα πρέπει να τονιστεί ότι αν χωρίς κάποιο ιδιαίτερο λόγο, οι άρρωστοι με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια ακολουθήσουν δίαιτα φτωχή σε αλάτι, υπάρχει πιθανότητα να επιβαρύνουν τη νεφρική τους λειτουργία.

Προσοχή: Σημαντική πηγή αλατιού είναι και το ψωμί. Ειδικά αυτό που πουλιέται στην αγορά έχει αρκετό αλάτι. Είναι λοιπόν καλό να καταναλώνετε λίγο ψωμί ή να βρείτε ανάλατο, το οποίο μπορείτε να καταναλώνετε στην ποσότητα που σας επιτρέπεται.

Προσοχή στο υποκατάστατο αλατιού: δεν επιτρέπεται σε νεφρική ανεπάρκεια! Είναι κάλιο!

α. Γαλακτοκομικά προϊόντα

• -Τυρί ++

β. Λίπη

• -Μαργαρίνη και βούτυρο (αλατισμένα) ++

γ. Κρέατα, ψαρικά

• -Συντηρημένο κρέας +++
• -Κονσέρβες κρέατος (ζαμπόν, σαλάμι κ.ά.) ++++
• -Κονσέρβες ψαριών (σολομός, τόνος, σαρδέλα) +++
• -Θαλασσινά (στρείδια, μύδια, καβούρια) ++
• -Κρεατόπιτες +++

• -Συντηρημένα μανιτάρια, φασολάκια +++
• -Πολτός και σάλτσα τομάτας +++
• -Τουρσί ++++

• -Κύβοι σούπας ++++
• -Σούπες σε σκόνη ++++

• -Αλάτι σέλινου ++++
• -Αλάτι σκόρδου ++++
• -Κρεμμύδι ++++
• -Αλάτι θαλασσινό ++++

• -Μπισκότα +++
• -Λαδολέμονο +++
• -Αλατισμένα κράκερς, popcorn, ξηροί καρποί ++++
• -Αλατισμένο κολατσιό (πατατάκια) ++++
• -Σάλτες ++

• -Σόδα φαγητού ++++
• -Σαλαμούρα ++++
• -NaCI (αλάτι) ++++

Κρέας ψημένο σε σχάρα (όχι μπιφτέκι, στο οποίο όπως είναι γνωστό έχει προστεθεί ψωμί) και ψάρια που κάνουν θαυμάσιες σούπες, αποτελούν μερικές από τις καλές επιλογές, που έχετε όταν τρωτε έξω. Αποφύγετε τις σάλτσες και χρησιμοποιήστε αν θέλετε πιπέρι ή ζητήστε ένα φρέσκο λεμόνι. Ζητήστε για σαλάτα βρασμένα ή αχνισμένα λαχανικά. Διαλέξτε κάτι που σερβίρεται χωρίς τυρί ή σάλτσα. Φρέσκα φρούτα μπορούν να αποτελέσουν το επιδόρπιο.

Με λίγη προνοητικότητα και καλό σχεδιασμό, τρώγοντας έξω μπορείτε να συνεχίσετε να έχετε ευχάριστες ευκαιρίες για εξόδους με παρέες, ενώ είστε σε δίαιτα με χαμηλό νάτριο.

Για τη δίαιτα σε προχωρημένα στάδια νεφρικής ανεπάρκειας ισχύουν όλα όσα ισχύουν για τα πρώιμα σταδια νεφρικής ανεπάρκειας (βλ παραπάνω) και τα παρακάτω:

Κάλιο

Οι υγιείς νεφροί αποβάλλουν το περισσότερο από το κάλιο που περισσεύει και δεν είναι απαραίτητο για τον οργανισμό σας. Όταν όμως η νεφρική λειτουργία μειωθεί πολύ (κρεατινίνη αίματος>5 mg/dl, εκτός από μερικές περιπτώσεις, όπως σε αρρώστους με διαβήτη όπου αυτό συμβαίνει σε λιγότερο βαριά νεφρική ανεπάρκεια), το κάλιο συγκεντρώνεται και δεν απομακρύνεται από τον οργανισμό. Υψηλά επίπεδα καλίου στο αίμα είναι επικίνδυνα, επειδή μπορούν να κάνουν την καρδιά να μη χτυπά φυσιολογικά (βραδυκαρδία), αλλά ακόμη και να σταματήσει.

Αν συνταγογραφηθεί η σκόνη KAYEXALATE, φροντίστε να την λαμβάνετε όπως ακριβώς σας έχει δοθεί η οδηγία και να μην την σταματάτε.

Το κάλιο βρίσκεται φυσιολογικά σε όλες σχεδόν τις τροφές, αλλά σε πολύ μεγάλες ποσότητες στα φρούτα, τους χυμούς, τα λαχανικά και το γάλα. Υποκατάστατα αλατιού (ουσίες που αντικαθιστούν το αλάτι και έχουν γεύση αλατιού), τροφές χωρίς αλάτι, baking powder και κάποιες τροφές χαμηλής περιεκτικότητας σε νάτριο, περιέχουν μεγάλες ποσότητες καλίου. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να διαβάζετε τις ετικέτες των τροφών.

Αμέσως παρακάτω γράφονται τροφές που περιέχουν μεγάλες ποσότητες καλίου.

• Λαχανικά: σπανάκι, μανιτάρια, πατάτες (με φλούδες), τσιπς, ντομάτα, σάλτσα ντομάτας, χυμός ντομάτας
• Φρούτα: μπανάνα, πορτοκάλια, χυμοί πορτοκαλιού, ροδάκινα φρέσκα, βερίκοκο, χυμός βερίκοκου, αβοκάντο, πεπόνι, καρπούζι
• Διάφορα (αυτά πρέπει οπωσδήποτε να αποφεύγονται): υποκατάστατο αλατιού, καυτερά, ξηροί καρποί, βούτυρο από αράπικο φιστίκι

Ο φώσφορος είναι ένα στοιχείο, το οποίο μαζί με το ασβέστιο είναι πολύ σημαντικά για την κατασκευή των κοκάλων και τη διατήρησή τους σε καλή κατάσταση. Πολλές από τις τροφές που προτιμάτε μπορεί να είναι πλούσιες σε φώσφορο, όπως το ψωμί ολικής αλέσεως και τα προϊόντα του, ο βακαλάος κ.ά.. Γενικά οι περισσότερες τροφές που είναι πλούσιες σε λευκώματα έχουν και πολύ φώσφορο, γι’ αυτό και πρέπει να αποφεύγεται η υπερβολική κατανάλωσή τους.

Μερικές τροφές πλούσιες σε φώσφορο είναι οι παρακάτω και πρέπει να τρώγονται σε μικρές ποσότητες ή και μερικές φορές να μην περιέχονται στο διαιτολόγιο:

• Κρέας, ψάρια, πουλερικά
• Συκώτι, νεφροί, καρδιά cornbeef
• Τυρί, γιαούρτι, παγωτό, κρέμα
• Γάλα (φρέσκο, εβαπορέ, συμπυκνωμένο)
• Αυγά, αυγοτάραχο
• Προϊόντα σόγιας
• Ξηροί καρποί (όλοι)
• Ξηρή φάβα, φακές, κουκιά, σιτηρά (ψωμί ολικής αλέσεως)
• Καβούρια, γαρίδες, καραβίδες, στρείδια, μύδια
• Κόκα-κόλα, νες καφέ, γκοφρέτες
• Σοκολάτα, κακάο, οβομαλτίνη

Για τις τροφές που περιέχουν πολύ φώσφορο, είναι δύσκολο να βρείτε υποκατάστατα. Ωστόσο υπάρχουν μερικά μη γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλότερο φώσφορο, όπως η φυτική κρέμα γάλακτος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντί για γάλα στο μαγείρεμα. Τα υποκατάστατα της κρέμας, είναι καλά για τους ανθρώπους που προτιμούν το γάλα. Φροντίστε πάντως να πίνετε καθημερινά περίπου 200 ml γάλα (1 φλιτζάνι τσαϊού) και αποφύγετε όσο μπορείτε το τυρί.

Αν με την δίαιτα δεν έχουμε επιθυμητά αποτελέσματα για το φώσφορο, θα δώσουμε δεσμευτικά του φωσφόρου: φάρμακο που δρα εντός του εντέρου και δεσμεύει το φώσφορο: Τα δεσμευτικά του φωσφόρου :

• Να παίρνονται κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά τα γεύματα
• Να μη τα διακόπτετε χωρίς ιατρική εντολή
• Μερικές φορές προκαλούν δυσκοιλιότητα. Αν συμβεί κάτι τέτοιο να το αναφέρετε στο γιατρό σας πριν χρησιμοποιήσετε καθαρτικά