Νεφρολιθίαση

Η συσσώρευση αλάτων που δεν διαλύονται και οδηγούν στον σχηματισμό λίθων στο ουροποιητικό είναι ο «ένοχος» πίσω από τη λιθίαση. Όταν μάλιστα οι λίθοι εντοπίζονται στα νεφρά -στον κάλυκα ή στην πύελο- μιλάμε για την λιθίαση των νεφρών (νεφρολιθίαση).

Η λιθίαση νεφρού προτιμά περισσότερο τους άνδρες από ότι τις γυναίκες. Ευνοείται δε από διάφορους παράγοντες, με κυριότερο τη διατροφή. Η αυξημένη κατανάλωση ζωικού λίπους, αλλά και αλατιού προλειαίνουν το έδαφος για την ανάπτυξη λίθων, ενώ και η παχυσαρκία είναι παράγοντας κινδύνου. Επίσης η μειωμένη πρόσληψη υγρών, πχ. κάτω από 1,5 λίτρο ημερησίως, είναι από τους βασικούς λόγους πίσω από τη δημιουργία λίθων.

Ρόλο παίζει και το οικογενειακό ιστορικό, καθώς το ένα τέταρτο των ασθενών με λιθίαση έχουν στην οικογένειά τους τουλάχιστον ένα άτομο με το ίδιο πρόβλημα, ενώ έχει διαπιστωθεί ότι οι κάτοικοι περιοχών με θερμά κλίματα έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν λίθους.

Όμως και η χρήση κάποιων φαρμάκων, όπως αντιυπερτασικά και αντιόξινα, έχει συνδεθεί με τη λιθίαση νεφρών.

Ανάλογα με τη θέση των λίθων, η νεφρολιθίαση μπορεί να είναι ασυμπτωματική (κάλυκας) ή συμπτωματική (πύελος). Όταν ο λίθος είναι μικρός και δεν εμποδίζει τη ροή των ούρων, τότε δεν υπάρχει πόνος. Επίσης μπορεί να είναι μεγάλος και να βρίσκεται σε ένα μέρος του νεφρού όπου δεν μπορεί να μετακινηθεί, οπότε και πάλι δεν προκαλεί πόνο.

Στην περίπτωση που η λιθίαση νεφρού είναι συμπτωματική εκδηλώνεται ως πίεση στο νεφρό, αφού φράζει τη ροή των ούρων, που δεν μπορούν να βρουν διέξοδο. Η πίεση αυτή προκαλεί τον κολικό του νεφρού, έναν πολύ έντονο και οξύ πόνο στην πλάτη, ο οποίος εμφανίζεται απροειδοποίητα και παρομοιάζεται με τον πόνο του τοκετού.

Συνήθως εντοπίζεται δεξιά ή αριστερά, εκεί δηλαδή όπου ανατομικά βρίσκονται οι νεφροί. Κάποιες φορές όμως μπορεί να εκδηλωθεί και σε άλλες περιοχές, όπως η βουβωνική χώρα, το όσχεο ή ακόμα και το στήθος.

Για κάποιους λίθους μπορεί να είναι αρκετή η συντηρητική θεραπεία, μέσω φαρμακευτικής αγωγής, που είτε θα μειώσει το μέγεθός τους είτε θα αποτρέψει τον επανασχηματισμό τους. Ειδικά για τους λίθους που είναι μικρότεροι του ενός εκατοστού είναι συνήθης η αποβολή τους από τον οργανισμό μέσω των ούρων σε διάστημα ενάμιση μήνα.

Όταν όμως οι λίθοι είναι μεγαλύτεροι και τα επεισόδια του κολικού δεν μπορούν να ελεγχθούν με φάρμακα, τότε χρειάζονται πιο επεμβατικές λύσεις, ώστε ο λίθος να διαλυθεί και στη συνέχεια να απομακρυνθεί.

Στις επεμβατικές μεθόδους περιλαμβάνονται η εξωσωματική λιθοτριψία με κύματα κρούσης, με την οποία ουσιαστικά επιτυγχάνεται θραύση του λίθου με τη χρήση κρουστικών κυμάτων, η εύκαμπτη ψηφιακή ουρητηροσκόπηση για λίθους νεφρού με λιθοτριψία laser, αλλά και η διαδερμική νεφρολιθοτριψία, που αφορά κυρίως μεγάλους λίθους του νεφρού ή ανθεκτικούς λίθους που απέτυχε να σπάσει η εξωσωματική λιθοτριψία. Για την επέμβαση αυτή εισάγεται νεφροσκόπιο που εντοπίζει τον λίθο, ο οποίος διαλύεται στη συνέχεια με ειδικούς λιθοτρίπτες.

Με δεδομένο ότι οι λίθοι μπορεί να επανασχηματισθούν, είναι καλό ο ασθενής με σχετική προδιάθεση να παρακολουθείται, αλλά και να ακολουθεί μια ισορροπημένη διατροφή με φυτικές ίνες και άφθονα υγρά.